Qua hơn 1 năm thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội bước đầu đã đạt được những kết quả tích cực. Các nội dung thí điểm được triển khai đồng bộ, thống nhất, hiệu quả, cơ bản đảm bảo các mục tiêu, mục đích, tiến độ đề ra. Qua khảo sát, đánh giá của các cơ quan trong hệ thống chính trị ở quận, thị xã và cơ sở cũng như dư luận nhân dân đánh giá cao việc tổ chức quản trị theo mô hình chính quyền đô thị đang được thực hiện thí điểm tại Hà Nội.

Những kết quả nổi bật

Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn phát triển của Thủ đô, Thành ủy Hà Nội đã báo cáo, đề xuất và được Bộ Chính trị (khóa XII) đồng ý để thành phố Hà Nội được triển khai thí điểm tổ chức theo mô hình chính quyền đô thị trong khu vực các quận và thị xã Sơn Tây. Từ đó, Ban Thường vụ Thành ủy đã thành lập Ban Chỉ đạo, Tổ giúp việc; tập trung chỉ đạo xây dựng và hoàn thành Đề án “Thí điểm quản lý theo mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội”. Tại Kỳ họp thứ 8, ngày 27/11/2019, Quốc hội (khóa XIV) đã ban hành Nghị quyết số 97/2019/QH14 thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội; ngày 29/3/2021, Chính phủ có Nghị định số 32/2021/NĐ-CP quy định chi tiết và biện pháp thi hành Nghị quyết số 97 của Quốc hội.

Hơn 1 năm qua, thành phố Hà Nội triển khai thực hiện nghiêm túc, bài bản, đồng bộ, đúng nội dung, trình tự theo quy định và hướng dẫn của Trung ương. Ban Thường vụ Thành ủy, HĐND, UBND, MTTQ Thành phố và các cấp ủy, chính quyền địa phương, đơn vị đã kịp thời cụ thể hóa, ban hành đầy đủ các kế hoạch tổ chức thực hiện cũng như các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai các nhiệm vụ cụ thể. Việc vận hành mô hình chính quyền đô thị cơ bản diễn ra thuận lợi, hiệu quả, mang lại sự hài lòng cho người dân khi tới làm thủ tục hành chính thông qua việc ủy quyền chứng thực.

Cùng với đó, các địa phương đã cơ bản hoàn thành việc rà soát, sắp xếp, kiện toàn bộ máy, ban hành đầy đủ quy chế làm việc, vận hành bộ máy bình thường, chưa phát sinh khó khăn, vướng mắc lớn. Việc sắp xếp tổ chức bộ máy và công tác cán bộ tại các phường đã đảm bảo phù hợp với vị trí việc làm, năng lực chuyên môn. Công tác sắp xếp, bố trí và giải quyết các chế độ chính sách đối với chủ tịch, phó chủ tịch HĐND phường sau sắp xếp, kiện toàn được thực hiện đúng quy định; không có đơn thư khiếu nại, tố cáo.

Tổ chức bộ máy chính quyền tại phường được tinh gọn nhưng vẫn đảm bảo hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Tổ chức bộ máy chính quyền trong khu vực các quận đã gọn nhẹ hơn, hoạt động nhanh nhạy, thông suốt hơn; cơ quan hành chính phường đã tích cực, chủ động điều hành, quyết định nhanh những vấn đề cấp bách tại địa bàn trên cơ sở xác định rõ trách nhiệm, rõ người, rõ việc, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy hành chính nhà nước nhưng vẫn bảo đảm quyền đại diện và quyền làm chủ của nhân dân. Đặc biệt, trong giai đoạn giãn cách xã hội phòng chống dịch Covid-19, với nhiều nhiệm vụ phòng chống dịch mang tính chất đột xuất, yêu cầu phải giải quyết ngay, với nguyên tắc làm việc theo chế độ thủ trưởng theo mô hình mới, Chủ tịch UBND phường đã phát huy vai trò là người đứng đầu, lãnh đạo, chịu trách nhiệm quản lý toàn diện mọi hoạt động của UBND phường, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ cấp bách tại cơ sở dưới sự lãnh đạo của đảng ủy phường.

Qua ghi nhận từ thực tiễn, phương thức hoạt động của UBND thay đổi theo hướng tích cực góp phần đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, hiệu quả hoạt động của bộ máy được nâng lên. Việc thay đổi phương thức hoạt động từ chế độ tập thể sang chế độ thủ trưởng đã tạo điều kiện cho Chủ tịch phường chủ động hơn trong điều hành, giải quyết công việc của phường nhằm phục vụ người dân, doanh nghiệp được tốt hơn.

Cùng với đó, cơ chế giám sát việc thực hiện quyền làm chủ của Nhân dân đã được MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội, đoàn thể xã hội của phường thực hiện tốt thông qua nhiều hình thức, nhiều kênh. Quyền dân chủ và giám sát của nhân dân vẫn được đảm bảo, được tăng cường hơn bằng hình thức giám sát trực tiếp của Nhân dân hoặc gián tiếp thông qua các tổ chức chính trị - xã hội.

Tiếp tục xác định là nhiệm vụ trọng tâm

Dù có nhiều kết quả nổi bật, song Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội cũng nhận định, việc xây dựng kế hoạch cụ thể hóa các giải pháp thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị của một số đơn vị có nội dung còn chưa sát, thiếu cụ thể; một số văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của các cấp, các ngành Thành phố ban hành còn chậm, chất lượng chưa thực sự cao. Việc tuyên truyền, phổ biến còn có đơn vị chưa quan tâm đúng mức. Công tác kiểm tra, giám sát của một số cấp ủy và hoạt động giám sát, phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở một số nơi hiệu quả chưa cao.

Đội ngũ cán bộ chuyên trách ở phường gồm các chức danh Bí thư Đảng ủy, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ, Chủ tịch Hội cựu chiến binh, Bí thư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phường vẫn là cán bộ cấp xã, chưa được chuyển thành cán bộ thuộc biên chế cấp quận, do đó chưa đồng bộ, thống nhất quản lý biên chế cán bộ, công chức phường theo Nghị quyết số 97/2029/QH14 của Quốc hội. Đặc biệt, công tác bố trí, sắp xếp cán bộ, công chức cấp phường từ đơn vị thừa sang đơn vị thiếu còn gặp nhiều khó khăn đặc biệt đối với các đơn vị hành chính vừa có phường, vừa có xã như thị xã Sơn Tây.

Đáng quan tâm, nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND quận tăng trong khi số lượng đại biểu chuyên trách của HĐND quận, thị xã còn ít, nên việc tổ chức các hoạt động giám sát mới được duy trì ở mức độ như trước khi thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị, chưa có sự thay đổi tích cực rõ nét, chủ động thực sự về số lượng và chất lượng khi không tổ chức HĐND ở phường. Hoạt động của HĐND ở một số địa phương còn mang tính hình thức. Công tác tiếp công dân của các đại biểu HĐND quận tại các phường hiệu quả chưa cao.

Từ những nhận định trên, Ban Thường vụ Thành ủy xác định tổ chức thí điểm mô hình chính quyền đô thị trong thời gian tới tiếp tục là nhiệm vụ trọng tâm thường xuyên của Đảng bộ và cả hệ thống chính trị Thủ đô. Theo đó, thời gian tới thành phố Hà Nội tiếp tục bám sát Nghị quyết số 97/2019/QH14 của Quốc hội và Nghị định số 32/2021/NĐ-CP của Chính phủ và các kế hoạch thực hiện của Thành phố về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội.

Thành ủy Hà Nội cũng sẽ bám sát và tranh thủ sự chỉ đạo, giúp đỡ, hướng dẫn của các bộ, ban, ngành Trung ương; quan tâm chỉ đạo khắc phục hạn chế, tồn tại; tăng cường công tác nắm bắt, hướng dẫn của cấp trên đối với cấp dưới, kịp thời giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bất cập đã được chỉ ra để tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả việc thí điểm mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội.

Trong đó, Thành ủy Hà Nội xác định cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt, nhất là tuyên truyền sâu rộng về những kết quả sau hơn 1 năm thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội; nâng cao nhận thức, trách nhiệm, tạo sự thống nhất ý chí và hành động trong các cấp ủy, cơ quan, đơn vị tiếp tục triển khai hiệu quả việc tổ chức thí điểm mô hình chính quyền đô thị tại Thành phố Hà Nội.

Chỉ đạo tiếp tục xây dựng, hoàn thiện thể chế, cơ chế để phát huy ưu điểm mô hình chính quyền đô thị; rà soát các chương trình, đề án, kế hoạch, nhiệm vụ, hướng dẫn, quy chế làm việc, quy chế phối hợp để bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tiễn, làm cơ sở cho việc tổ chức thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị đảm bảo tính thống nhất, khả thi, hiệu lực, hiệu quả. Tập trung làm tốt công tác rà soát, hoàn thiện và thực hiện nghiêm các quy chế làm việc, quy chế phối hợp, quy trình công tác theo quy định; HĐND Thành phố sớm hướng dẫn xây dựng quy chế làm việc mẫu của HĐND các quận, thị xã; MTTQ Thành phố hướng dẫn xây dựng quy chế mẫu phối hợp hoạt động giữa MTTQ, HĐND, UBND quận, thị xã, phường liên quan đến thí điểm mô hình chính quyền đô thị.

Thành phố sẽ tiếp tục rà soát, kiện toàn bộ máy, biên chế và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là đối với cấp phường đảm bảo thực hiện tốt việc tổ chức thí điểm mô hình chính quyền đô thị, trong đó tập trung thực hiện nhiệm vụ đột phá như: thực hiện tốt kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng; điều động, sắp xếp cán bộ, công chức theo vị trí việc làm; hoàn thiện đề án, khung năng lực vị trí việc làm; tuyển dụng bổ sung công chức còn thiếu; quan tâm giải quyết tốt các chế độ, chính sách để cán bộ, công chức yên tâm công tác; đồng thời phải tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức trong thực thi nhiệm vụ và phục vụ nhân dân. Gắn việc triển khai tổ chức thí điểm mô hình chính quyền đô thị với triển khai hiệu quả Chương trình hành động của Thành ủy và các cấp ủy thực hiện Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị “về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”./.