Báo Dân trí đưa tin vụ việc em M.K. (SN 2006, quận Bình Tân, TPHCM) bị từ chối tham gia thi đánh giá năng lực vì bị mất thẻ Căn cước công dân (CCCD) dù thí sinh này cho biết đã xuất trình xác nhận thông tin cá nhân qua VNeID (ứng dụng định danh điện tử) ở cấp độ 2. 

Một nữ sinh khác đi hàng chục cây số từ Biên Hòa (Đồng Nai) đến điểm thi tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên cũng phải ra về do quên thẻ CCCD. 

Điều này đặt ra vấn đề pháp lý và quyền lợi của thí sinh bởi theo quy định tại Nghị định số 59/2022/NĐ-CP ngày 05/9/2022 cho phép người dân có thể dùng tài khoản định danh điện tử tại VNeID để chứng minh nhân thân, thực hiện thủ tục hành chính, giao dịch dân sự thay thế cho thẻ căn cước công dân gắn chip.\

Chia sẻ về vấn đề với phóng viên Dân trí chiều 4/6, Thượng tá Nguyễn Thành Vĩnh, Giám đốc Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư (thuộc Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội - C06, Bộ Công an), cho rằng việc thí sinh bị hủy quyền tham dự thi do không có CCCD là điều đáng tiếc. 

Ông nhấn mạnh, các đơn vị khi tổ chức thi phải chấp nhận học sinh được dùng ứng dụng VNeID chứ không thể chỉ chấp nhận thẻ CCCD hoặc chứng minh nhân dân.

"Chúng tôi đã chỉ đạo Công an TPHCM làm việc với Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) thành phố hướng dẫn các trường ngay lập tức. Chúng tôi cũng sẽ kiến nghị cấp có thẩm quyền chỉ đạo các địa phương và các trường dùng ứng dụng định danh điện tử khi học sinh làm thủ tục dự thi", Thượng tá Nguyễn Thành Vĩnh nói.

Còn một lãnh đạo Cục có liên quan tới các kỳ thi của Bộ GD&ĐT cho biết việc xác minh nhân thân bằng VNeID không dễ thực hiện và có phần chưa phù hợp với quy chế thi.

Vị này dẫn chứng, theo Quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT), để phục vụ quá trình làm bài thi, thí sinh được mang vào phòng thi, gồm: Bút viết; thước kẻ; bút chì; tẩy chì; ê-ke; thước vẽ đồ thị; dụng cụ vẽ hình; máy tính cầm tay không có chức năng soạn thảo văn bản và không có thẻ nhớ; Atlat Địa lí Việt Nam được biên soạn theo Chương trình giáo dục phổ thông 2006 (không có đánh dấu hoặc viết thêm bất cứ nội dung nào khác).

Các vật dụng cấm mang vào phòng thi: Giấy than, bút xóa, đồ uống có cồn; vũ khí và chất gây nổ, gây cháy; tài liệu, thiết bị truyền tin (thu, phát sóng thông tin, ghi âm, ghi hình) hoặc chứa thông tin để gian lận trong quá trình làm bài thi.

"Quy chế thi thường cấm mang các loại điện thoại, thiết bị thông minh vào khu vực thi làm sao thể hiện được VNeID?", vị này đặt câu hỏi.

Song, ông cho rằng việc Đại học Quốc gia TPHCM không chấp nhận cho thí sinh sử dụng VNeID để xác minh nhân thân thay cho thẻ CCCD, cũng chưa đưa ra hướng dẫn khác phần nào khiến dư luận hoang mang. 

Riêng trong kỳ thi tốt nghiệp THPT, quyền lợi của thí sinh được ưu tiên và Quy chế thi cũng đã nêu rõ hướng xử lý nếu thí sinh quên hoặc đánh mất CCCD. 

Theo đó, nếu dự thi kỳ thi tốt nghiệp THPT, trường hợp bị mất thẻ CCCD hoặc các giấy tờ cần thiết khác, thí sinh phải báo cáo ngay cho trưởng điểm thi để xem xét, xử lý.

"Bộ GD&ĐT đã có hướng dẫn chi tiết tới các trưởng điểm thi về xử lý việc thí sinh bị quên, mất thẻ CCCD. Việc này có nhiều cách xử lý như thí sinh làm cam đoan, kiểm tra chéo trong phòng thi, hội đồng thi vẫn cho thí sinh dự thi và sẽ xác minh sau...", vị này nói. 

Song, ông cũng nhấn mạnh, để không mất thời gian, ảnh hưởng tinh thần làm bài thi, thí sinh cần chuẩn bị kỹ CCCD trước khi đến điểm thi và luôn mang theo bên mình, xuất trình khi cần thiết. Trong trường hợp bị mất CCCD, thí sinh phải báo ngay cho điểm thi hoặc cơ sở giáo dục theo học để nhận được hướng dẫn chi tiết. 

Trước đó, TS Nguyễn Quốc Chính, Giám đốc Trung tâm khảo thí và Đánh giá chất lượng đào tạo, Đại học Quốc gia TPHCM, lý giải về việc không chấp nhận cho thí sinh vào thi dù đã trình VNeID là do tuân thủ quy chế thi. 

Theo quy chế của Đại học Quốc gia TPHCM, thí sinh phải có bản chính CCCD/Chứng minh nhân dân/Hộ chiếu mới đủ điều kiện dự thi.

Về thắc mắc quy định này có quá cứng nhắc không khi pháp luật cho phép ứng dụng VNeID có thực hiện các giao dịch thay CCCD, TS Nguyễn Quốc Chính trả lời: "Kỳ thi đánh giá năng lực được tổ chức trên diện rộng, cần tuân thủ nghiêm các quy định. Việc xác minh các giấy tờ không phải là chuyên môn của cán bộ coi thi.

Do đó, việc quy định chỉ dùng bản chính CCCD/Chứng minh nhân dân/Hộ chiếu là phù hợp. Các giấy tờ này được kiểm tra trong suốt quá trình thi để đảm bảo phòng chống việc thi hộ, thi kèm do đó không thể sử dụng VNeID trên điện thoại".