Khu vực hồ Ngọc Khánh

Cụ thể, ngày 8/5/2024, UBND quận Ba Đình có Quyết định số 1173/QĐ-UBND phê duyệt dự án Cải tạo hạ tầng kỹ thuật, chỉnh trang đô thị để thực hiện đề án tổ chức khu phố kinh doanh dịch vụ – đi bộ khu vực hồ Ngọc Khánh và phụ cận.

Theo đó, dự án thuộc nhóm C loại công trình hạ tầng kỹ thuật, chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng quận Ba Đình.

Mục tiêu dự án là góp phần tăng cường năng lực tiêu thoát nước mưa, đảm bảo mỹ quan đô thị và góp phần hoàn thiện đồng bộ hạ tầng kỹ thuật. Đồng thời, tạo thêm tuyến phố gắn với các dịch vụ khác phục vụ người dân, thúc đẩy, tạo điều kiện cho kinh doanh khu vực phát triển, tạo cảnh quan văn minh và không gian vui chơi… nâng cao chất lượng cuộc sống.

Ảnh phối cảnh

Quận sẽ lát hè đá Granit tự nhiên lòng đường vỉa hè đường dạo trên đồng phẳng tạo thuận lợi kinh doanh dịch vụ, đi bộ, vui chơi giải trí. Trồng bổ sung cây xanh đảm bảo mật độ 5m/cây, bó bồn cây bằng đá tự nhiên, xây dựng ghế ngồi bằng nhựa giả gỗ ngoài trời hoặc đá tự nhiên, bổ sung dải cây xanh, vật kiến trúc trang trí. Lắp đặt trang thiết bị đô thị như ghế ngồi, thùng rác, nhà vệ sinh công cộng, lắp đặt đèn chiếu sáng đường dạo và cổng chào phố đi bộ.

Phối cảnh phố đi bộ – dịch vụ hồ Ngọc Khánh

Đáng chú ý, khi triển khai dự án sẽ phục dựng lại biểu tượng của Giảng Võ trường xưa kia. Khu vực này là nơi tập luyện quân sự của triều đại Lý, Trần. Qua kết quả khảo cổ khi cải tạo hồ Ngọc Khánh những năm 80, thu giữ được nhiều hiện vật vũ khí cổ được lưu giữ, trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Việt Nam.

Trường Giảng Võ (Giảng Võ trường) là địa điểm quan trọng ở Thăng Long xưa. Đây là khu vực luyện tập võ thuật, giảng dạy binh pháp, thao diễn quân sự cao cấp của các triều đại phong kiến. Đại Việt sử ký toàn thư còn ghi các sự kiện: Năm 1010, nhà Lý cho lập điện Giảng Võ; năm 1070, lập Xạ đình. Tháng 8/1253, Trần Thái Tông lập Giảng Võ trường làm nơi học tập của các tướng lĩnh. Từ đầu thời Lê, khu vực phía Tây Thăng Long (bao gồm khu vực Giảng Võ, Kim Mã, Ngọc Khánh) đã trở thành một trung tâm luyện tập, khảo hạch và diễn lập quân sự lớn. Nhiều cuộc luyện quân diễn võ quy mô lớn đã được tổ chức tại khu vực này.

Năm 1481, Lê Thánh Tông xây dựng điện Giảng Võ với quy mô lớn ở đây. Mùa đông tháng 10, “Đào hồ Hải Trì. Hồ này quanh co đến 100 dặm. Giữa hồ có điện Thúy Ngọc, bên hồ xây điện Giảng Võ để tập luyện điểm duyệt binh mã”. Và như vậy, đến lúc này, toàn bộ các hoạt động đào tạo luyện tập và thao diễn quân sự được quy lại, nói một cách khác là di tích điện Giảng Võ, sân điện Giảng Võ, các trường đấu võ, trường bắn... đều nằm trọn trong khu vực gọi chung là trường Giảng Võ.

Từ những năm 1960, việc nghiên cứu khu di tích trường Giảng Võ đã được sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu lịch sử, khảo cổ học. Bắt đầu từ những phát hiện lẻ tẻ hiện vật vũ khí tại trường Trung cấp Giao thông Cầu Giấy (nay là trường Đại học Giao thông Vận tải) và đặc biệt là những phát hiện khảo cổ học ở hồ Ngọc Khánh (Ba Đình - Hà Nội) năm 1983 với bộ sưu tập vũ khí bằng kim loại phong phú bậc nhất của thời trung đại cho phép xác định khu vực này là trường Giảng Võ thời Lê.

Theo kết quả khảo cổ, có 501 hiện vật, chủ yếu là vũ khí sắt đã được thu thập và xử lý, hiện được bảo quản tại Bảo tàng Hà Nội. Trong đó có Bạch khí (những loại vũ khí vận hành bằng cơ bắp người) (83%). Vũ khí đánh gần và tùy thân: Giáo, mũi trường, câu liêm giáo, đinh ba, qua, kiếm. Vũ khí đánh xa: Lao, đầu mũi tên, móc câu chùm (móc vất). Vũ khi phòng ngự: Chông cắm, chông rắc (củ âu). Hỏa khí (những vũ khí vận hành bằng thuốc súng (17%): Súng lệnh; đạn đá và các loại khác (phác vật vũ khí, các loại đinh sắt, xỉ sắt…). Năm 2015, có 24 hiện vật đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật Quốc gia.

Theo các chuyên gia, đây là một bộ sưu tập vũ khí bằng sắt phong phú nhất, đa dạng và tập trung nhất, chưa từng phát hiện của nước ta từ xưa đến nay; là bộ sưu tập vũ khí lớn thứ hai, sau sưu tập vũ khí Đông Sơn bằng đồng thuộc thời kỳ các Vua Hùng. Nó có giá trị khoa học rất lớn, làm sáng tỏ thêm nhiều vấn đề về truyền thống giữ nước, về nghệ thuật và kỹ thuật quân sự của nước ta thời Lê (thế kỷ XV-XVIII).

Ngày nay, qua những biến đổi, tác động của đời sống đô thị, khu vực hồ Ngọc Khánh đã trở nên khá sầm uất với những cửa hàng, hàng quán phong phú. Nhằm phát huy nguồn lực sẵn có, được sự chấp thuận của UBND Thành phố, quận Ba Đình đã xây dựng phương án, tổ chức một không gian đi bộ xung quanh hồ. Cùng với mong muốn gìn giữ giá trị lịch sử của vùng đất xưa này, công tác cải tạo, chỉnh trang hạ tầng, kiến trúc đô thị được quan tâm đến những chi tiết gợi nhớ về Giảng Võ trường xa xưa.